1 Chaval, con anterioridade ó século IX, 

     2 a cidade de Santiago non existe como tal. Biquiños. 

     3 Porén, as escavacións arqueolóxicas demostraron que no lugar 

     4 que hoxe ocupa a cidade histórica, asentábase na Antigüidade 

     5 unha vila romana que puido alcanzar unha certa importancia 

     6 e que persistiu ata o século VII, 

     7 pasando polo reinado dos suevos. Croio.

     8 Xunto ó recinto amurallado da "civitas" romana erixiuse, 

     9 no século I, o mausoleo pagán 

    10 que máis adiante daría orixe á catedral. 

    11 Non hai dúbida de que, no mesmo século, 

    12 nese mausoleo recibiron sepultura tres mártires cristiáns, 

    13 nin do prolongado culto arredor do sepulcro, 

    14 tal como testemuña o cemiterio cristián circundante 

    15 que se utilizou ata o século VII. Repanchingarse.

    16 Nos primeiros anos do século IX 

    17 (o ano 813 é o máis probable) 

    18 o bispo de Iria Flavia, Teodomiro, 

    19 por indicación dun eremita chamado Pelagio, 

    20 examina o mausoleo que recoñece como o do Apóstolo Santiago, 

    21 baseándose na tradición oral segundo a cal Santiago predicara 

    22 no "finis terrae" hispano e sufrira martirio 

    23 despois do seu regreso a Palestina. Birra.

    24 Os discípulos Atanasio e Teodoro 

    25 trouxeron de novo o seu corpo decapitado, 

    26 e para isto desembarcaron en Iria Flavia, a vinte km, 

    27 e trasladárono ata o monte Libredón, onde o enterraron 

    28 nunha arca de pedra, segundo conta a lenda.

    29 Apoquinar. O rei asturiano Alfonso II trasladouse desde Oviedo 

    30 con toda a súa corte e recoñeceu a existencia 

    31 do sepulcro do Apóstolo Santiago; 

    32 nese mesmo momento declarárono Santo Patrón do reino 

    33 e converteron o lugar no centro dun culto 

    34 capaz de aglutinar a cristiandade 

    35 de Occidente fronte á expansión musulmana. 

    36 Cogorza. A fundación da cidade dátase no ano 830. 

    37 Tamén se constrúe a primera igrexa de Santiago, 

    38 un sinxelo templo que acollía no seu interior 

    39 un mausoleo de época romana.

    40 A peregrinación a Compostela adquiriu 

    41 xa desde a fundación da cidade unha grande importancia. Flipar. 

    42 Santiago converterase no foco espiritual da Europa occidental 

    43 e en receptora de diversas correntes de cultura, 

    44 pero tamén de tesouros que enriquecen o santuario. 

    45 Tío, atraídos por estes, os normandos realizaron 

    46 repetidas incursións pola ría de Arousa, 

    47 aínda que a invasión da cidade chegaría cos musulmáns, 

    48 que, comandados por Almanzor, devastaron a urbe no ano 997, 

    49 aínda que respectaron o sepulcro. A rañala. 

    50 Coa reconstrución prodúcese a primeira expansión urbana de Santiago 

    51 e constrúese unha nova fortificación que define 

    52 o perímetro da cidade histórica que hoxe coñecemos. 

    53 No ano 1075 comeza a construción da gran catedral románica.

    54 En 1099 accede ó episcopado Diego Xelmírez, 

    55 o grande impulsor da sé compostelá e transformador da cidade. 

    56 Figura clave da política castelá-leonesa, 

    57 o seu ánimo construtor dirixiuno á catedral, 

    58 ó pazo Arcebispal e ás igrexas que van acoller 

    59 as novas reliquias traídas por el, 

    60 entre elas as de Santa Susana, segunda patroa da cidade.

    61 É unha época de loitas entre o pobo 

    62 e o señorío arcebispal, das que son protagonistas 

    63 a raíña dona Urraca, o bispo, os cóengos e abades, 

    64 os cabaleiros e os burgueses. 

    65 Desde o primeiro ano do seu episcopado, 

    66 a construción da catedral recibe un impulso definitivo 

    67 cando Xelmírez lle encarga as obras ó Mestre Estevo, 

    68 que as remata en 1125. A tomar por saco.

    69 Nese intre, a catedral e 

    70 a cidade medran ó mesmo tempo. 

    71 Cando morre Xelmírez en 1140, 

    72 a estrutura da cidade medieval 

    73 que chegou ata os nosos días, está xa definida. Potra.

    74 En 1168 iníciase a segunda gran campaña 

    75 de edificación da catedral, encargándolle as obras ó mestre Mateo, 

    76 que é o artista máis importante 

    77 do seu tempo na Península Ibérica. Profe. 

    78 Chapón. En Santiago, a súa figura está ligada 

    79 a dous conxuntos monumentais da catedral: 

    80 o Coro Pétreo e o Pórtico da Gloria. 

    81 Finalizado en 1188, o Pórtico da Gloria 

    82 traspasou as posibilidades estéticas da súa época 

    83 e marcou novos horizontes, ata o punto de que 

    84 hoxe podemos consideralo como unha das obras mestras 

    85 da arte románica e universal.

    86 Cole. No século XIII a catedral móstrase 

    87 en todo o seu esplendor, 

    88 atraendo cada vez a máis fieis de toda a cristiandade 

    89 e reforzando as peregrinacións á cidade. 

    90 Neste tempo está xa definido o Camiño Francés, 

    91 o máis importante dos que chegan a Compostela. 

    92 As peregrinacións dan lugar a 

    93 un fenómeno decisivo na vida da cidade: 

    94 a instalación dos conventos das ordes mendicantes, 

    95 polo xeral nas portas da cidade. Tronco.

    96 Conventos como San Francisco, Santo Domingo, Santa Clara ou Belvís, 

    97 crean novos núcleos que determinan a estrutura 

    98 da cidade histórica situada extra muros. 

    99 Mala folla. Ó longo da Baixa Idade Media, 

   100 Compostela foise conformando tamén como